Nietolerancja laktozy to jedna z najczęściej występujących nietolerancji pokarmowych. Osoby cierpiące na tę dolegliwość muszą ograniczyć lub całkowicie wykluczyć mleko i produkty mleczne ze swojej diety. Co powoduje nietolerancję? Jakie są jej objawy? Czy i jak można ją wyleczyć?
Skąd bierze się nietolerancja laktozy?
Nietolerancja laktozy pojawia się wtedy, gdy w organizmie występuje alaktazja (całkowity brak) lub hipolaktazja (niedobór) laktazy – enzymu odpowiedzialnego za trawienie laktozy, czyli cukru mlecznego. W takim przypadku nierozłożona laktoza zalega w jelicie grubym i ulega fermentacji bakteryjnej. To z kolei prowadzi do przykrych objawów ze strony układu pokarmowego. Kiedy w naszym organizmie może dojść do braku laktazy? Przypadłość ta w większości jest dziedziczna i polega na postępującym zaniku aktywności enzymu. Pojawia się głównie u osób dorosłych, rzadko u niemowląt. U noworodków i małych dzieci pojawia się tzw. nietolerancja wrodzona, która jest skutkiem wady genetycznej. Nietolerancja laktozy może pojawić się również po przebyciu niektórych chorób czy antybiotykoterapii. Jest to tak zwana nietolerancja wtórna i zwykle ustępuje ona, gdy flora bakteryjna jelit wraca do normy.
Jak rozpoznać nietolerancję laktozy?
Warto wiedzieć, że nietolerancja laktozy nie jest tym samym, co alergia pokarmowa na mleko. Objawy tej drugiej pojawiają się już w chwilę po spożyciu białek mleka, nietolerancja natomiast objawia się po kilku godzinach. Przy nietolerancji chodzi bowiem o brak lub nieprawidłowe funkcjonowanie enzymu trawiennego, przy alergii o nieprawidłową odpowiedź immunologiczną organizmu. Jej diagnoza nie jest prosta, bowiem symptomy przypominają objawy wielu chorób układu pokarmowego. Należą do nich przede wszystkim: biegunki o charakterystycznym, kwaśnym zapachu, bóle brzucha, wzdęcia, wzmożona ilość gazów, „przelewanie” w jamie brzusznej oraz kolki. W skrajnych przypadkach mogą wystąpić również nudności, a nawet wymioty. Należy pamiętać, że te objawy pojawiają się dopiero kilka lub kilkanaście godzin po spożyciu mlecznego produktu, a ich nasilenie zależy od ilości laktozy oraz poziomu aktywności laktazy.
Czy można to wyleczyć?
W przypadku nietolerancji wrodzonej niewiele można zrobić. Jedynym sposobem jest całkowite wyeliminowanie mlecznych produktów z diety. W przypadku nietolerancji dziedzicznej można posiłkować się laktazą w tabletkach, które należy spożywać bezpośrednio przed produktami mlecznymi. Jednak ilość tych produktów w diecie też powinna być zminimalizowana, a w obu sytuacjach przestrzegania diety należy pilnować dożywotnio. Natomiast leczenie nietolerancji wtórnej polega na wyeliminowaniu cukrów mlecznych do momentu całkowitego wyleczenia choroby, która spowodowała uszkodzenie nabłonka jelita. W przypadku noworodków i niemowląt trzeba zastosować specjalne, bezlaktozowe mieszanki mleczne, bowiem schorzenie to jest bardzo niebezpieczne dla małych dzieci. Może doprowadzić m. in. do rozwoju chorób, u podstaw których leży niedobór wapnia (np. krzywicy).